
Weerwoord
SCH/OUDERS
Met een volledig weekend op 27 en 28 september blazen we het vuur weer aan voor verandering. Twee dagen lang brengen we krachtige stemmen uit de maatschappij en de kunsten samen om na te denken over een positieve omwenteling rond ouderschap en de plek die het inneemt in onze samenleving. Wat vertellen de noden van ouders ons over hoe we onze maatschappij inrichten? En vooral: hoe kan het anders, voor iedereen?
Als ouders de kanaries in de koolmijn zijn, welk lied zingen ze dan?
Maak je op voor een weekend vol discussie, talk en verdieping, vol verhalen, visie, rituelen en ontmoetingen. Hoe gaan we om met klimaatangst bij tieners? Waar zit de vrouw in de moeder? Welke wijsheid zit er in onze voorouderlijke kennis? Hoe geven we zorgouderschap de ondersteuning die het verdient? Wat willen onze kinderen ons zeggen? Hoe klinkt moedertaal? Hoe ziet onderwijs eruit dat zich richt naar de toekomst?
Toen ze moeder werd, merkte schrijfster Anneleen Van Offel dat er weinig ruimte is voor het mentale proces dat dat met zich meebrengt. In onze maatschappij hebben we ouderschap geïndividualiseerd, is de mythische work-lifebalance een persoonlijk probleem, is er nauwelijks ruimte voor verdriet en wordt zorg niet gedeeld binnen de gemeenschap. Met SCH/OUDERS nodigt ze kunstenaars, schrijvers, denkers, ervaringsdeskundigen, twijfelaars en dromers uit voor een weekend waarop oude denkbeelden kapot mogen gaan. Ons huidige model is onhoudbaar. Hoe kunnen we ruimte maken om stil te staan, zodat we vooruit kunnen?
Programma
Visie
Openingsdebat: Waar zit de hoop?
Er is genoeg om pessimistisch over te zijn, maar waar zit de hoop? Wat komt er in beweging, en waar loopt het vast? In het openingsdebat buigen we ons over hoop in woelige tijden. Een kind krijgen is de meest optimistische daad die je kan stellen. Maar wat betekent het om een nieuwe generatie groot te brengen in tijden van klimaatcrisis, democratische afbrokkeling en polarisatie?
Curator Anneleen Van Offel gaat in gesprek met filosofe en vroedvrouw Rodante Van der Waal, onderzoeksjournalist Thomas Goorden en schrijfster Dalilla Hermans.
Talk: Lucy Jones (EN)
We zouden allemaal de term ‘Matrescentie’ moeten kennen: het sociale, mentale en fysieke proces van het moeder worden. Bovendien is de transformatie van het moederschap ook een krachtige motor voor maatschappelijke verandering, betoogt de Britse onderzoeksjournaliste Lucy Jones. Recht in het hart van SCH/OUDERS dus, deze inspirerende talk over haar boek Matrescence, dat in vertaling uitkwam als Moederteit.
Interview: Jazmina Barrera en Heleen Debruyne (EN)
De Mexicaanse Jazmina Barrera schuift aan bij Heleen Debruyne voor een intiem gesprek over de recente vertaling van haar boek Linea Nigra. Een meesterlijk boek dat niet onder één term te vatten is: literair essay, logboek en poëtische verkenning van het prille moederschap – en van aardbevingen.
Zorgdebat: Wie draagt de zorg?
Zorg voor mensen die het nodig hebben, ligt aan de basis van onze beschaving. Maar die vanzelfsprekendheid vindt niet altijd een vertaling in het beleid. Wat is de waarde, de last en de toekomst van zorg – thuis en in ons maatschappelijke weefsel? Wat zijn de noden van zorgouders, en hoe kunnen we als burgers zelf iets in beweging zetten?
Journaliste Valérie du Pré gaat in gesprek met acteur en zorgouder Mathijs Scheepers, kunstenares en zorgouder Luca Kortekaas en Sarah van vzw Zorgt voor ons Moeder.
Lezing: Uwe Porters
Moeder, vrouw en seksgodin, gescheiden werelden? Godzijdank is daar vroedvrouw en schrijfster Uwe Porters. Hoe blaas je die godin zacht weer adem in? Hoe ga je om met schaamte, libidoverschil en een lichaam waarin je opnieuw moet thuiskomen? Met haar Breek de week drijft ze elke woensdag op Instagram de temperatuur in de hoogte, en met haar boek De vrouw in moeder dwingt ze het beeld dat moederschap en seksualiteit een problematische combinatie zouden zijn, tot overgave. Mogelijk met zweepje.
Onderwijsdebat
Over kennis en vaardigheden hebben we het al vaak gehad als het over onderwijs gaat. Maar is de basis ervan wel afgestemd op de noden van jongeren in 2025? Stel dat je met een wit blad zou kunnen beginnen: hoe zou de dagindeling er dan kunnen uitzien, de speelplaats, hoe mag de maatschappij binnenkomen in de klas? Hoe gaan we om met prestatiedruk? Hoe kan het anders?
Journaliste en leerkracht Soetkin Bulcke gaat in gesprek met scenarist Kristof Hoefkens, stafmedewerker van KOOGO (Koepel van Ouderverenigingen van het Officieel Gesubsidieerd Onderwijs) Samira Azeroual en directeur Kristien Bruggeman van LAB Sint Niklaas – een school zonder vaste klassen, die eruit ziet als een co-workingspace, en waar wandelen deel is van de dag.
Lezing: De mythe van het gezin
Het kerngezin is ons culturele ideaal, het biedt man en vrouw een vaste rol en wordt gezien als het beste thuis voor kinderen. Maar de geschiedenis leert ons dat de hedendaagse invulling van het gezinsleven pas kort bestaat. Ook al leven steeds meer mensen alleenstaand, het gezin wordt nog altijd door de politiek als norm gesteund. Op basis van historisch onderzoek, feministische inzichten, culturele voorbeelden en haar eigen ervaringen als alleenstaande moeder fileert Houwink ten Cate de mythe van het gezin en biedt nieuwe perspectieven.
Workshop: De stem van baby’s
Je zou toch echt eens willen weten wat er in je baby omgaat, he. Wel, wist je dat baby's eigenlijk vanaf het allerprilste begin vaardige communicatiepartners zijn? De baby vertelt met zijn lichaamstaal immers iets hoe hij de wereld ervaart.
In deze workshop staat klinisch psycholoog en expert Infant Mental Health Tessa Bouali stil bij de wijze waarop we baby's als actieve gesprekspartners kunnen betrekken, wat baby's begrijpen van onze gesproken taal en hoe we mét de baby in plaats van over de baby kunnen spreken.
Let op: voor deze workshop moet je inschrijven, maximum 30 individuele deelnemers. We richten ons voor dit moment op jonge ouders met een baby (opkomst), niet op zorgverleners. Schijf je in via tickets@destudio.com
Talk: Schrijven over vaderschap
Schrijver en acteur Joost Vandecasteele laat zich van zijn meest kwetsbare kant zien in zijn nieuwste boek Krijstijd. Op kerstavond wordt de zes maanden oude dochter van auteur en acteur Joost Vandecasteele opgenomen op de spoedafdeling. Het is onzeker of ze ooit terug mag vertrekken. Tijdens die periode schippert hij tussen onmacht en woede. En gevoelens van schuld. Want zijn het zijn gemene genen die zijn dochter hebben geveld? Is het echt zo simpel om iemand te verliezen?
Curator van SCH/OUDERS en schrijfster Anneleen Van Offel gaat met hem in gesprek.
Ontmoeting
Salon: Hoe kan je omgaan met klimaatangst?
Hoe ga je om met klimaatangst, zowel bij jezelf, als bij je tiener? Hoe antwoord je op die moeilijke vraag waarom je je kind op een wereld hebt gezet die in brand staat? In dit salon ga je in gesprek met andere ouders, onder de begeleiding van eco-blogger Elisabeth Van Lierop.
Salon: Hoe kan je omgaan met racismepijn?
Wanneer je kind racisme meemaakt, rijt dat bij jou misschien oude wonden open. Hoe ga je daarmee om? Hoe ondersteun je je kind wanneer het gebeurt? En hoe kan je als ouder die geen racisme meemaakte, je kind antiracistisch opvoeden? In dit salon ga je in gesprek met andere ouders, onder de begeleiding van klinisch psychologe en schrijfster Birsen Taspinar.
Salon: Diversiteit in gezinsvormen
Welke uitdagingen brengen andere gezinsvormen met zich mee? Gezinnen met twee koppels als ouder, gezinnen met een alleenstaande ouder, adoptiegezinnen, pleeggezinnen. Hoe kom je thuis in een wereld die daar nog weinig beleid en ondersteuning voor heeft? Wat zijn de uitdagingen en de voordelen? In dit salon ga je in gesprek met andere ouders, onder de begeleiding van schrijfster Eke Krijnen.
Salon: Wie draagt zorg voor zorgouders?
Waar vind je ondersteuning wanneer je kind een grotere zorgbehoefte heeft? En wie draagt jou? Hoe vind je je tribe? Hoe navigeer jij doorheen de dag? In dit salon ga je in gesprek met andere ouders, onder de begeleiding van schrijfster Nele Reymen.
Salon: Wat kunnen sociale media betekenen voor ouders?
Instagram is de grootste online village, wordt wel eens gezegd. Maar hoe vind je je plek in die village? Waar hou je rekening mee? Hoe ga je om met herkenbaarheid van je kinderen, in beeld en verhaal? En hoe kwetsbaar kan je jezelf opstellen, hoe ga je om met backlash? In dit salon ga je in gesprek met andere ouders, onder de begeleiding van schrijfster Katrijn Van Bouwel.
Salon: Hoe maak je een feminist van je zoon?
Hoe kan je je zoon wapenen tegen de ultraconservatieve onlinewereld, waar het wemelt van gewelddadige rolmodellen? Hoe reageer je op problematische uitspraken, en welke duwtjes geef je je zoon om zich zelf actief in te zetten voor gendergelijkheid? In dit salon ga je in gesprek met andere ouders, onder de begeleiding van MoveMen, dat jonge mannen engageert binnen de strijd voor geweldpreventie tegen vrouwen, en actrice Jozefien Mombaerts.
Talk: Het generatiegesprek
In dit gesprek brengen we een pasbevallen moeder, een prille vader, een ouder met het legenest-syndroom en een sandwichouder die zowel zorg draagt voor (klein)kinderen als voor de eigen ouders, samen op het podium. Curator van SCH/OUDERS en schrijfster Anneleen Van Offel gaat in gesprek over de mentale transformaties, de uitdagingen, de mooie momenten, en het vasthouden van herinneringen.
Herken jij je in één van deze rollen? Stel je dan kandidaat via tickets@destudio.com
Verhaal
Expo: Wie zijn onze voormoeders?
i.s.m. Het Letterenhuis
In het Letterenhuis opent tijdens het weekend van SCH/OUDERS ook de expo MOEDERS, gecureerd door onze festivalcurator Anneleen Van Offel. Ze dook in de archieven op zoek naar bevallingsverhalen, literaire sporen van borstvoeding en onvergetelijke moederfiguren. En hoe maken schrijvers (m/v/x) de combinatie van ouderschap en schrijverschap?
Schrijfster Maud Vanhauwaert peilt naar welke pareltjes Anneleen opviste.
Hoe klinkt moedertaal?
i.s.m. Deus Ex Machina
Het themanummer Moedertaal van Deus Ex Machina geeft een nieuwe stem aan moederschap in de literatuur. Het verkent de fysieke en mentale transformatie die iemand doormaakt bij het moeder worden van binnenuit, via rauwe, lichamelijke en persoonlijke teksten. Het doorbreekt een historische literaire leemte: de diepste, intiemste lagen van het moederschap bleven lang onbeschreven. Hoe klinkt moedertaal?
Met Siel Verhanneman, Sylvie Marie, Anne Louise Van den Dool, Saskia De Coster en illustraties van Charlotte Peys.
Installatie: Kampvuur
De digitale installatie Kampvuur nodigt je uit om tot stilstand te komen. Geniet van de bijna voelbare warmte van de bijna reële vlammen. Even word je herinnerd aan een diepgeworteld verlangen naar verbinding met de natuur. Bij het Kampvuur ontstonden van oudsher ook de verhalen waarmee we onze samenleving vormgeven. In deze rituele ruimte maken we plek voor oude en nieuwe mythes.
Samira Azeroual vertelt verhalen van haar Marokkaanse voorouders en Vlaamse volksverhalen waarin wijsheid schuilt, met De Raad geven we een platform aan enkele burgerbewegingen om zich voor te stellen en we voeren een aantal rituelen uit, voor verzet en visie.
Kampvuur is een installatie van Bram Lattré.
Workshop: Kinderlijke verwondering met Gerda Dendooven
In deze workshop leer je opnieuw kijken met de ogen van een kind. Hoe bescherm je die kinderlijke verwondering? En wat brengt ze ons?
Opgelet: deze workshop staat open voor maximum tien individuele deelnemers. Schrijf je in via tickets@destudio.com.
Audio-installatie: De stem van het kind
Doorlopend vertellen kinderen bij het Kampvuur wat ze er nu eigenlijk écht van vinden, van de wereld. Waar dromen ze van? En welke rotzooi mag het vuur in?