“Geboren in het Noorden van deze aardkluit, een duim of vier, vijf lang. Ogen als kornalijn en gitzwart haar, zijdeachtig en soepel en als een kussen zo zacht. De inktaap. Behept met een vreemd instinct: zijn zwak voor Chinese inkt. Wanneer iemand zit te schrijven, gaat hij er met gekruiste achterpoten bijzitten, en met de ene voorhand op de andere wacht hij tot het schrijven gedaan is. Dan drinkt hij wat er over is van de inkt op. Daarna gaat hij weer gehurkt zitten, helemaal rustig nu.” Geplukt uit Het boek der denkbeeldige wezens van Borges groeide deze inktaap de laatste drie jaar uit tot ware mascotte voor duizenden Vlaamse en Nederlandse scholieren uit de hoogste graad secundair. En dat in het kader van het gelijknamige leesbevorderingproject.
De inktaap heeft een bedoeling. En die is vrij eenvoudig: jongeren zin doen krijgen in hedendaagse literatuur. Hoe? Door befaamde boeken eerst te lezen, ze vervolgens te bediscussiëren en ze aan het eind van de rit te jureren. Putten doet de inktaap uit de longlists, de shortlists en de winnaars van de drie grote literaire prijzen uit het Nederlandse taalgebied: De Gouden Uil, de Ako Literatuurprijs en de Libris Literatuurprijs. Waar valt zo’n professionele jury voor? Wat scoort? Waarom? Maar vooral: ben ik het daar als scholier mee eens? Een eigen mening is goed, een clash tussen meningen wenselijk en een algemene consensus niet noodzakelijk. Inktaap zet scholieren aan het werk. In hun hoofd. Door te denken over literatuur, door zelf literair uit de hoek te komen. Culmineren doet de ervaring op De Nachten. Ze krijgen er gratis toegang, komen oog in oog te staan met de drie genomineerde auteurs, krijgen zicht op een podium en met wat doorzettingsvermogen en een stevig potje eigen werk soms zelfs een plaats op dat podium. De inktaap doet slingeren. Jaar na jaar. En telkens meer.
Grietje Schepers
