In zijn biografie over John Ford noemde Tag Gallagher FOUR SONS een “self-effacing imitation of Murnau’s style”. Dat is een wat al te denigrerende bedenking over wat ontegensprekelijk een van Fords grote stille films is, maar het valt tegelijkertijd niet te ontkennen dat de regisseur – net zoals vele anderen – zwaar onder de indruk was van het werk van F.W. Murnau. Ford noemde SUNRISE“de grootste film ooit gedraaid”.

John Fords eerste ‘talkie’ lijkt een goedgeluimde avonturenfilm en een verheerlijking van het Britse militaire instituut, maar bevat onderhuids ook een aantal donkerder bespiegelingen over plicht, de zinloosheid van strijd en het relatieve karakter van militaire eer.

John Fords eerste jaren ’30-film buiten de Fox-studio’s leverde hem zowel publiek als kritisch succes op en niet minder dan 4 Oscarnominaties. Het verhaal draait om een idealistische jonge dokter (Ronald Colman) die weigert te buigen voor morele compromissen, waardoor dit net als veel van John Fords films niet alleen een studie is in een welbepaald soort individualistisch heroïsme, maar ook in de normen en waarden die de Amerikaanse samenleving zichzelf graag voorhoudt.

Al in de korte 8mm-films die hij aan het begin van zijn carrière maakte, liet Werner Schroeter zich inspireren door opera. Zijn vroegste werk plaatste prima donna Maria Callas in het voetlicht; in DER TOD DER MARIA MALIBRAN brengt hij in de hem eigen mengeling van Grand Guignol, operatische overdrijving, kitsch en pastiche hommage aan een 19de-eeuwse Spaanse diva die op 28-jarige leeftijd tijdens een optreden stierf.

Hans-Jürgen Syberbergs originele, taboebrekende film over de sprookjeskoning uit Beieren zorgde voor heftige controverse. Het eerste deel van Syberbergs trilogie over de 'Duitse dorst naar macht' — waarmee de regisseur een volstrekt nieuwe filmstijl schiep — is een bevreemdende evocatie van Ludwigs leven en tijdperk in 28 tableaux vivants, een indrukwekkende Jugendstil-opera, waarin de filmmaker zijn fanatieke voorliefde voor de Ludwigfiguur de vrije loop laat in schitterende kleurenbeelden die bol staan van de anachronismen.

LOLA MONTÈS, de somptueuze laatste film van filmestheet Max Ophüls, vertelt het schandaalleven van de legendarische avonturierster Lola Montez, een negentiende-eeuwse danseres en circusartieste, én de minnares van Franz Liszt en Ludwig I van Beieren. De film is opgebouwd in flashbacks, bestaande uit herinneringen van de oude Lola, die afgebeuld wordt door een bazige ringmeester (Peter Ustinov) in een circus in New Orleans. Is ze een gevallen aristocrate of een verlichte vrouw?

John Ford draaide het Oscarwinnende THE INFORMER (naar een script van Dudley Nichols gebaseerd op het verhaal van Liam O’Flaherty) voor RKO op basis van een minimaal budget. Ford had enkel beschikking over de beperkte sets van de studio, maar door gebruik van licht en rook – mede met dank aan fotografieleider Joseph H. August – wist de regisseur de beperkingen om te zetten in een troefkaart.

Ondanks een kernachtig “great” als antwoord, was John Ford er niet meteen mee opgezet dat studiobaas Darryl F. Zanuck hem de regie gaf voor de verfilming van een verhaal van Rudyard Kipling met de immens populaire kindster Shirley Temple in de hoofdrol. Ford deed zijn best om Temple zoveel mogelijk te negeren, tot bleek dat ze bijzonder professioneel was en haar rol uitstekend invulde, waarna er tussen beiden dan toch een hechte band groeide.

STEAMBOAT ROUND THE BEND werd de laatste samenwerking tussen regisseur John Ford en hoofdrolspeler Will Rogers, met wie Ford in de eerste helft van de jaren ‘30 een aantal bijzonder sterke films draaide. Kort na het voltooien van de opnames kwam Rogers om het leven bij een vliegtuigcrash, wat de studio er niet alleen toe aanzette de release enige maanden uit te stellen, maar ook het voorziene einde – waarin Rogers als afscheid wuifde naar de kijker – te wijzigen.

JEDER FÜR SICH UND GOTT GEGEN ALLE is een uiterst bevreemdende allegorie gebaseerd op een bekend fait divers over een man die in 1828 plots uit het niets opduikt. In een visionaire stijl volgt Werner Herzog de ‘via dolorosa’ van Kaspar Hauser, een schizofreen die voor het eerst in contact komt met de menselijke beschaving. Hauser, verbluffend vertolkt door Bruno S., is een van Herzogs geliefde outsiders: een ongerept 'wild kind' dat het slachtoffer wordt van de bourgeoismaatschappij.

Aan het einde van de negentiende eeuw overlijdt de hoofdglasblazer van een kleine, artisanale dorpsgemeenschap. De geheime formule om robijnrood glas te maken neemt hij mee het graf in. Een helderziende gaat op zoek naar het antwoord op het mysterie, maar voorspelt al doende de Apocalyps.

Een dodelijk zieke nachtclubzangeres (Ingrid Caven) gaat met frisse tegenzin in op het aanzoek van een smoorverliefde graaf. Dankzij zijn liefdevolle maar verstikkende zorg gaat haar gezondheid vooruit, tot ze de minnares wordt van een van zijn vrienden. LA PALOMA maakte van Caven een cultster.

YOUNG MR. LINCOLN is John Fords geromantiseerde ode aan de rijpingsjaren van de meest bewonderde Amerikaanse president. Henry Fonda – met bijgewerkte neus en kin – geeft een grandioze vertolking als de jonge advocaat die een legende wordt wanneer hij in een klein stadje twee boerenzonen verdedigt die verdacht worden van moord.

Een sleutelfilm in de carrière van regisseur John Ford en een van de westerns waarmee het genre eindelijk meer au sérieux genomen werd (na initieel succes in de vroege jaren van het filmmedium werd het genre nadien vooral met minachting behandeld – na het floppen van 3 BAD MEN was dit ook de eerste keer in meer dan tien jaar dat Ford terugkeerde naar het westerngenre). STAGECOACH groeide uit tot een van de beroemdste westerns uit de geschiedenis, een mijlpaal die ook nu nog overeind staat.

John Fords achtergrond als zoon van Ierse immigranten schemert door in een groot deel van zijn oeuvre. Gebaseerd op een aantal toneelstukken van Eugene O’Neill, is ook THE LONG VOYAGE HOME een film die doordrongen is van de Ierse volksgeest. Tevens is dit zeevaardersavontuur een prent waarin niet alleen Fords gevoel voor compositie ten volle schittert, maar waarin ook de beroemde fotografieleider Gregg Toland bloedmooi werk neerzet.

“Het is een slechte tijd voor gevoelens”, zegt Maria Braun (Hanna Schygulla). In de veronderstelling dat haar man op het front gesneuveld is, gaat ze pragmatische relaties aan die haar materiële zekerheid geven. Maar haar Herrmann komt terug. Rainer Werner Fassbinders muze Hanna Schygulla kreeg op het Berlijnse filmfestival de Zilveren Beer voor haar prachtige titelrol, die symbool staat voor het Duitsland dat zichzelf verkoopt ten tijde van het Wirtschaftswunder.

Tegen de artificiële achtergrond van het criminele havenkwartier van Brest ontspint zich een grote romantische liefde vol opoffering tussen een door Jeanne Moreau gespeelde havenhoer en de drugs smokkelende homoseksuele zeeman Querelle (Brad Davis). Leder, passie en moord spelen de hoofdrol in dit broeierig, veelgelaagd en experimenteel filmgedicht vol hypnotiserende beelden, dat Rainer Werner Fassbinder kort voor zijn dood distilleerde uit Jean Genets schandaalroman Querelle de Brest.

Anna en Albert, moeder en zoon, kweken rozen op een bloemenkwekerij in Portugal. Albert is bezeten van het idee een volmaakte roos te scheppen. Zijn obsessie vindt echter een tweede brandpunt, wanneer hij de jonge Fernando leert kennen. Er vormt zich een perverse driehoek: de vrouw en de jongeman hebben elk angstaanjagende privé-rituelen, terwijl de zoon afwisselend de bezorgdheid van zijn moeder negeert en zich bezighoudt met een barokke en steeds sadomasochistischer aanbidding van het lichaam van zijn minnaar.

HOW GREEN WAS MY VALLEY was oorspronkelijk gepland als een vier uur durend epos in Technicolor, dat het antwoord zou vormen van Twentieth Century Fox op het door David O. Selznick geproduceerde GONE WITH THE WIND. Oorspronkelijk zou William Wyler regisseren, maar de regie kwam uiteindelijk in handen terecht van John Ford. De bloedmooie zwart-witfotografie is van Arthur C. Miller, met wie Ford verschillende keren samenwerkte en die in de films van de regisseur steevast zijn beste werk neerzette.

Genoveva, een bestaand muziekwerk uit de Duitse Romantiek, wordt geconfronteerd met een film, speciaal voor deze gelegenheid gemaakt. Schumanns opera heeft een "onmogelijk libretto", een reden waarom dit werk zelden wordt uitgevoerd en de reden waarom de Operadagen Rotterdam aan Eric de Kuyper vroegen een "semi-konzertante" voorstelling te maken.